ปฏิทินโหราศาสตร์ไทย นิรายนะวิธี ชุดนี้ คำนวณสมผุสดาวตัดอายนางศะ แบบลาหิรี ตั้งแต่ปี พ.ศ.2300 - 2700 และเนื่องจากความแตกต่างกันของปฏิทินโหราศาสตร์ไทย แต่ละชุดหรือแต่ละเล่ม เพื่อความเข้าใจที่ถูกต้องตรงกัน ทราบถึงที่มาที่ไป รูปแบบ กฎเกณฑ์ และข้อกำหนดของปฏิทิน สรุปเป็นข้อ ๆ ดังนี้

[1] ปฏิทินโหราศาสตร์ไทยชุดนี้ คำนวณตำแหน่งดาวระบบดาราศาสตร์ นิรายนะวิธี (Fixed Zodiac) ตัดอายนางศะ แบบลาหิรี , อายนางศะ ในระบบนิรายนะ มีหลายแบบเช่น ลาหิรี ฟาเก้น กฤษณามูรติ ฯลฯ โดยอายนางศะ แบบ ลาหิรี นิยมใช้ในระบบปฏิทินโหราศาสตร์ไทย นิรายนะ มากที่สุด , คำนวณสมผุส ณ เวลา 07:00น. ตามเวลามาตรฐานประเทศไทย (UTC+07:00) , เวลาจันทร์ยก เวลาฤกษ์ ดิถี เวลาดวงอาทิตย์ขึ้น ดวงจันทร์ฯ แสดงเป็น เวลามาตรฐานประเทศไทย (UTC+07:00) ทั้งหมด ซึ่งใช้ จ.อุบลราชธานี ที่เส้นลองจิจูด 105° ตะวันออก เป็นจุดอ้างอิงเวลา

เนื่องจากเวลามาตรฐานประเทศไทย (UTC+07:00) เริ่มใช้ตั้งแต่ 1 เมษายน พ.ศ.2463 ก่อนนี้ ประเทศไทยยังใช้เวลาท้องถิ่นกรุงเทพฯ (UTC+06:42) เป็นเวลามาตรฐาน ดังนั้นการใช้ปฏิทินฯ ก่อน 1 เมษายน พ.ศ.2463 ต้องปรับฐานเวลามาตรฐานที่ใช้ในช่วงเวลานั้น ๆ คือเวลาท้องถิ่นกรุงเทพฯ (UTC+06:42) โดยนำเวลามาตรฐานฯ (UTC+07:00) ลบออก 18 นาที (เวลา 18 นาที เป็นส่วนต่างเวลา ของ จ.กรุงเทพฯ และ จ.อุบลราชธานี คำนวณตามลองจิจูด)

[2] ช่วงเวลาย้ายราศี ย้ายฤกษ์ ย้ายดิถี ของดาวในปฏิทินโหรฯ ชุดนี้ คำนวณราศี ฤกษ์ดิถี ทุกนาที ตั้งแต่ 00.00น.-24.00น. (1,440 นาที) ของแต่ละวัน นำสมผุสเปรียบเทียบนาทีต่อนาที เพื่อหาเวลานาที ย้ายราศี ย้ายฤกษ์ดิถี จริง , การแสดงเวลาย้ายฤกษ์ ย้ายดิถี เพื่อให้เข้าใจง่ายในการใช้งาน ปฏิทินชุดนี้ แสดงเป็นเวลามาตรฐาน เช่น ย้ายฤกษ์ 02:00น. หมายถึง เวลา 02:00น. ของวันนั้นปฏิทิน ๆ ตามเวลามาตรฐานประเทศไทย (UTC+07:00)

วิธีการอธิบายช่วงเวลาย้ายฤกษ์ ย้ายดิถี (หลัง 1 เมษายน พ.ศ.2463) อาจแตกต่างปฏิทินรายวันของสำนักอื่น ๆ ซึ่งหากเวลาย้ายฤกษ์ก่อนจุดคำนวณปฏิทิน 07:00น. สำนักอื่น ๆ อาจแสดงเวลาย้ายในปฏิทินวันก่อนหน้า และหมายเหตุในปฏิทินวันรุ่งขึ้น , สอบทานผลคำนวณดาวย้ายราศี ย้ายฤกษ์ดิถี ละเอียดระดับวินาทีได้ใน "จักรราศีวิภาค ลัคนาฤกษ์" ของปฏิทินรายวันนั้น ๆ หรือ ดูดวง โหราศาสตร์ไทย

[3] สมผุสเกตุไทย (๙) ในปฏิทินปฏิทินโหราศาสตร์ไทย นิรายนะวิธี ชุดนี้ เป็นผลคำนวณจากคัมภีร์สุริยยาตร์ ตั้งจุดคำนวณ ณ เวลา 07:00/24:00น. เวลามาตรฐานประเทศไทย , เลือกแสดงสมผุสราหูเฉลี่ย (๘) หรือราหูจริง (☊) และ สมผุสเกตุไทย (๙) หรือเกตุสากล (☋) ได้ โดยสมผุสราหูจริง (☊) และเกตุสากล (☋) คำนวณระบบดาราศาสตร์ นิรายนะวิธีปรกติ, สมผุสแบคคัส (บ) คำนวณระบบดาราศาสตร์ นิรายนะวิธี ผลสมผุสแตกต่างจากแบคคัสในโหราศาสตร์ระบบ อ.พลูหลวง

[4] ดาวโคจรวิปริต/วิกลคติ มี 3 แบบ คือ พักร์ (พ.) ดาวโคจรถอยหลัง , มณฑ์ (ม.) ดาวโคจรช้ากว่าปรกติ เกิดช่วงก่อนและหลังพักร์ และ เสริต (ส.) ดาวโคจรเร็วกว่าปรกติ , ผลดาวโคจรวิปริตในปฏิทินโหรฯ ชุดนี้ การโคจรวิปริตพักร์ พิจารณาองศา ความเร็ว ลดลงเมื่อเปรียบเทียบกับวันก่อนหน้า ส่วน มณฑ์ และ เสริต พิจารณาเปรียบเทียบความเร็วการโคจรกับค่าความเร็วเฉลี่ยต่อวัน , หากใช้การโคจรวิปริต ดู การโคจรวิปริต/วิกลคติ หรือ กราฟดาว ประกอบ ว่าการโคจรวิปริตรอบนั้น ๆ อยู่ช่วงเริ่มต้นหรือใกล้สิ้นสุด เพื่อพิจารณาเลือกใช้ได้เหมาะสม

[5] กฎเกณฑ์การคำนวณ จากตำราหรือข้อมูลดังนี้ (1.) คำนวนตำแหน่งดวงดาว ตามระบบดาราศาสตร์ ตัดอายนางศะ แบบ ลาหิรี , (2.) คัมภีร์สุริยยาตรแลมานัตต์ ฉบับเฉลิมพระเกียรติพระจอมเกล้า (คำนวณสมผุสเกตุ/เกตไทย) อ.วรพล ไม้สน , (3.) ปฎิทินโหราศาสตร์ไทย (นิรายะนะวิธี) อ.เทพย์ สาริกบุตร ใช้สอบทานข้อมูลที่ได้จากการประมวลผล , ปฏิทินโหรฯ ชุดนี้ในบางปีได้วางตากลไว้เพื่อตรวจสอบการละเมิดฯ

[6] การคำนวณตำแหน่งหรือสมผุสดาว ในระบบโหราศาสตร์แบ่งเป็น 2 ระบบหลัก คือ "นิรายนะ" (Sideral Zodiac / Fixed Zodiac) และ "สายนะ" (Tropical Zodiac / Movable Zodiac) ทั้ง 2 ระบบแตกต่างตรงจุดเริ่มราศีเมษ , เดิมทั้ง 2 ระบบใช้กลุ่มดาวแกะ เป็นจุดเริ่มต้นราศีเมษ 0° เหตุเนื่องจากแกนโลกที่หมุนเอียงและเหวี่ยง (Precession) ส่งผลให้จุดเมษหรือจุดวสันตวิษุวัต (Vernal Equinox) ซึ่งเดิมเคยอยู่ตรงกลุ่มดาวแกะ เคลื่อนที่ออกห่าง ส่งผลให้การสังเกตการณ์ ตำแหน่งดาวเทียบกับดาวฤกษ์ท้องฟ้าเปลี่ยนไป , แนวคิดระบบนิรายนะ นั้นอ้างอิงตำแหน่งดาวฤกษ์หรือกลุ่มดาวแกะแบบเดิม เป็นจุดเริ่มต้นราศีเมษ อาทิตย์ยกเข้าราศีประมาณวันที่ 13 - 17 ของแต่ละเดือน , ส่วนระบบสายนะ ใช้จุดเริ่มต้นราศีเมษ ตามจุดวสันตวิษุวัตที่เปลี่ยนไป ระบบสายนะ อาทิตย์ยกเข้าราศีประมาณวันที่ 21 - 22 ของแต่ละเดือน , ดังนั้นดาวดวงเดียวกันตำแหน่งเดียวกันบนฟ้า การอ่าน องศา ราศี ทั้ง 2 ระบบผลต่างกัน โดยองศาระยะห่างเท่ากับค่าอายนางศะ (Precession) ซึ่งปัจจุบันอายนางศะ (ลาหิรี) ประมาณ 24° และค่อยเพิ่มประมาณ 1 องศาทุก ๆ 72 ปี (ปีละประมาณ 50 พิลิปดา) , ปฏิทินโหราศาสตร์ นิรายนะวิธี ใช้ใน โหราศาสตร์ไทย โหราศาสตร์ตะวันออก พระเวท อินเดียส่วนระบบสายนะ ใช้ใน ระบบดาราศาสตร์ (Astronomy) โหราศาสตร์สากล (Traditional Astrology) โหราศาสตร์ตะวันตก โหราศาสตร์ยูเรเนียน (Uranian Astrology) เป็นต้น

ปฏิทินโหราศาสตร์ไทยที่นิยมใช้กัน มี 2 แบบ คือ (1) ปฏิทินโหราศาสตร์ไทย สุริยยาตร์ เป็นปฏิทินโหราศาสตร์ไทยแบบดั้งเดิม คำนวณตามคัมภีร์สุริยยาตร์และคัมภีร์มานัตต์ (2) ปฏิทินโหราศาสตร์ไทย นิรายนะวิธี ลาหิรี เป็นปฏิทินโหราศาสตร์ไทย คำนวณตามระบบดาราศาสตร์สากล นิรายนะวิธี (Fixed Zodiac) ตัดอายนางศะ แบบลาหิรี , ทั้งนี้ชื่อเรียกวิธีคำนวณต่างกัน แต่โดยหลักการ ปฏิทินโหราศาสตร์ไทยสุริยยาตร์ จัดเป็นระบบนิรายนะ ใช้กลุ่มดาวแกะ เป็นจุดเริ่มต้นราศีเมษแบบเดียวกัน แต่หากดูตามชื่อเรียกอาจเข้าใจว่าเป็นคนละแบบ

[7] การเปลี่ยนปีนักษัตรตามคติพราหมณ์เกณฑ์ปฏิทินจันทรคติไทย (โหราศาสตร์แบบไทยได้รับอิทธิพลมาจากพราหมณ์ - ฮินดู) เปลี่ยนปีนักษัตรในวันขึ้น ๑ ค่ำ เดือนห้า(๕) โดยในปี พ.ศ. เปลี่ยนปีนักษัตรจาก ปีขาล เป็น ปีเถาะ ใน วันพุธที่ 22 มีนาคม พ.ศ.2566 เวลา 06:21น. เป็นต้นไป , กฎเกณฑ์ปฏิทินจันทรคติไทย การนับปีนักษัตร ปีศักราช ข้อกำหนดต่าง ๆ ดู หมายเหตุปฏิทินจันทรคติ พ.ศ.2566